lipidegebonden

Lipidegebonden is een term die wordt gebruikt om aan te geven dat een molecuul of een deel daarvan is gebonden aan lipiden, meestal binnen een membraan of aan lipoproteïnen. Het kan zowel verwijzen naar niet-covalente associaties als naar covalente lipidatie, waarbij de lipide daadwerkelijk aan het molecuul is bevestigd.

De binding aan lipiden kan via verschillende mechanismen plaatsvinden. Bij niet-covalente interacties spelen hydrophobiciteit en specifieke interacties met lipidemoleculen een rol, waardoor eiwitten aan de plasmamembraan of aan membranresten kunnen binden. Veel eiwitten bevatten lipidebindende domeinen of amphipathische helices die associatie met membraanlipiden faciliteren. Covalente lipidatie omvat het koppelen van lipidegroepen aan eiwitten, zoals myristoyl-, palmitoyl- of prenylgroepen, of het versterken van membraneisering via GPI-anchors aan het C-terminus.

Voorbeelden van lipidegebonden eiwitten zijn perifere membraaneiwitten met lipidbindende domeinen (bijvoorbeeld PH-, C2-domeinen) en midden in signaleringsroutes staande eiwitten die zich motorisch langs membranen bewegen. Veel GPI-geankerde eiwitten en lipoproteïne-gebonden apolipoproteïnen dragen eveneens een lipid gebonden status.

Belang en functies: lipidebinding bepaalt membraanassociation, subcellulaire lokalisatie en signaaltransductie. Het onderscheid tussen lipidebinding (niet-covalente associatie met lipiden) en lipidatie (covalente aanhechting van lipide) is cruciaal voor begrip van hoe eiwitten zich door cellulaire membranen begeven en hoe hun activiteit wordt gereguleerd.