kieslijsten

Kieslijsten are de lijsten met kandidaten die een politieke partij voor een verkiezing indient bij de verkiezingsautoriteiten. In veel systemen met evenredige vertegenwoordiging, zoals in Nederland en Vlaanderen (België), presenteren partijen één of meerdere lijsten met een rangorde van kandidaten. Het aantal zetels dat een partij haalt, wordt bepaald door het aantal stemmen dat de partij krijgt, en de kandidaten op de lijst nemen die zetels in volgorde in, hoewel dit kan veranderen door voorkeursstemmen.

Er bestaan verschillende typen lijsten. Bij een gesloten lijst voteert een kiezer op een partij en heeft doorgaans geen invloed op de volgorde van de kandidaten; de positie op de lijst bepaalt wie er rechtstreeks in de Kamer komt. Bij open of semi-open lijsten kan de kiezer een voorkeurskandidaat aangeven, wat die kandidaat bij voldoende voorkeursstemmen in de rangorde kan laten stijgen. In de praktijk gebruiken sommige systemen een combinatie: partijen zetten de volgorde vast en voorkeursstemmen kunnen de uiteindelijke indeling beïnvloeden.

Na behoorlijk tellen worden zetels verdeeld tussen de partijen volgens een toegepaste verdelingsmethode, zoals de D’Hondt-methode. Binnen elke partij worden de zetels toegewezen aan de kandidaten uit de top van de lijst, rekening houdend met eventuele voorkeursstemmen. Kieslijsten verbinden daarmee de partijresultaten met de individuele vertegenwoordigers en vormen een cruciaal mechanisme voor de vorming van coalities in landen met meerdere partijen.