jurisprudentieonderzoek

Jurisprudentieonderzoek is een onderzoeksveld binnen de rechtswetenschappen en de praktijk dat zich toelegt op de bestudering van rechterlijke uitspraken en de ontwikkeling van het recht zoals die in de jurisprudentie naar voren komt. Het doel is te begrijpen hoe wetten worden toegepast, welke interpretaties rechtbanken gebruiken en hoe juridische opvattingen in de praktijk evolueren. Het onderzoek kan nationaal en Europees van aard zijn en omvat doorgaans doctrinair, descriptief en soms voorspellend werk.

Methoden in jurisprudentieonderzoek omvatten systematische literatuur- en uitspraakzoeken in rechtspraakdatabases (zoals Rechtspraak.nl, Europese hoven en tribunalen), selectie op basis van relevantie en geldigheid, en codering van elementen zoals feitelijke omstandigheden, juridische kwesties, ratio decidendi en obiter dicta. Typische producten zijn overzichtsanalyses van jurisprudentie binnen een bepaald aandachtsgebied (bijv. aansprakelijkheid, contracten, mededinging), trendanalyses en adviezen voor begrip en interpretatie van regelgeving. Zowel kwalitatieve (doctrinale analyse, contentanalyse) als kwantitatieve (jurisprudentie- of citatieanalyse) benaderingen komen voor.

Toepassingsveld omvat de advocatuur, rechterlijke praktijk en beleidsonderzoek. Jurisprudentieonderzoek ondersteunt het identificeren van lacunes in de jurisprudentie, het beoordelen van coherentie tussen wetten en rechtspraak, en de consistentie van besluitvorming door de tijd heen. Uitdagingen zijn onder meer de continu veranderende rechtspraktijk, diverse bronnen en de behoefte aan gestructureerde, repliceerbare zoekstrategieën.