instrumenteren

Instrumenteren is een Nederlands werkwoord met betrekking tot muziek en, minder vaak, tot algemene uitrusting. In de muziek betekent het het uitwerken van een compositie zodat deze uitgevoerd kan worden met specifieke instrumenten; dit proces heet ook orkestreren of arrangeren. De bijbehorende term instrumentatie verwijst naar de keuze en indeling van stemmen en klankkleuren die samen een stuk vormen.

In de praktijk gaat instrumenteren over het vertalen van muzikale ideeën naar partijen in de partituren die door verschillende instrumentgroepen gespeeld worden. De arrangeur bepaalt welke instrumenten welke partijen spelen, hoe stemmen met elkaar combineren, en wat de dynamiek en articulatie zijn. Instrumentatie kan variëren van een solo tot een volledig orkest. Het bepaalt de klankkleur, balans en ruimte van het werk.

Niet-muzikale toepassingen bestaan ook. Het woord kan betekenen: uitrusten of voorzien van instrumenten of meetapparatuur in een project of studie. Geïnstrumenteerd zijn betekent dan dat bepaalde middelen als instrument functioneren in de werkwijze, bijvoorbeeld sensoren of gereedschappen die systematisch gebruikt worden.