incrementalisme

Incrementalisme is een benadering in beleid en publieke administratie waarbij verandering ontstaat door opeenvolgende, beperkte aanpassingen aan bestaande beleidslijnen in plaats van grootschalige hervormingen. Besluitvormingsprocessen vinden vaak plaats onder beperkte informatie, budgettaire beperkingen en politieke haalbaarheid, waardoor kleine stapjes als realistischer en veiliger worden gezien dan grote, ingrijpende veranderingen.

De term werd populair gemaakt door Charles E. Lindblom in de late jaren 1950, die in The Science of Muddling Through beschreef hoe overheden zich vaak aanpassen via iteratieve keuzes in plaats van optimale oplossingen. Een kernbegrip uit dit denken is successive limited comparisons—opeenvolgende, beperkte vergelijkingen tussen alternatieven.

Kenmerken van incrementalisme zijn onder meer voortbouwen op bestaande programma's, bureaucratische routines en de macht van coalities. Veranderingen ontstaan als kleine bijstellingen in implementatie, regelgeving of budgetten. In praktijk wordt het toegepast wanneer men risico's wil beperken, draagvlak zoekt en de kans op politieke veto's verkleint.

Kritieken noemen dat het de status quo kan verankeren, langzame respons mogelijk maakt en kan tekortschieten bij urgente maatschappelijke problemen of kwesties van rechtvaardigheid. Het biedt geen garantie voor systemische transformatie en kan innovatie belemmeren als geen grotere hervormingen mogelijk zijn.

Daarnaast blijft incrementalisme invloedrijk in beleidswetenschappen en publieke administratie, waar haalbaarheid, consensus en leerprocessen centraal staan. Het wordt vaak gezien als een aanvulling op rationele beleidsmodellen en op experimentele benaderingen en evaluatie.