hoofdwoordsoorten

Hoofdwoordsoorten, ook wel hoofdwoordklassen genoemd, vormen in de Nederlandse grammatica de belangrijkste woordgroepen die de kern van zinnen leveren. In veel leerboeken en grammaticatradities worden zij beschouwd als open woordklassen, in tegenstelling tot gesloten woordklassen zoals lidwoorden, voorzetsels, voegwoorden en tussenwerpsels. De hoofdwoordsoorten bestaan uit zelfstandige naamwoorden (znw), werkwoorden (ww), bijvoeglijke naamwoorden (bnw), bijwoorden (bw) en telwoorden (telw). Daarnaast komen voornaamwoorden (pronomen) soms als onderdeel van de hoofdwoordsoorten aan bod, afhankelijk van de leerstof, en lidwoorden worden vaak apart genoemd als functionele woordklassen.

Elke hoofdwoordsoort heeft eigen functies en morfologische eigenschappen. Zelfstandige naamwoorden dragen concepten of dingen en kunnen in getal en soms geslacht of lidwoorden congrueren. Werkwoorden dragen tijd en aspect en vormen vervoegingen. Bijvoeglijke naamwoorden geven eigenschappen en stemmen mee met getal en bepaaldheid. Bijwoorden geven informatie over tijd, plaats, wijze of intensiteit. Telwoorden geven telling of volgorde aan. Pronomen vervangen zelfstandig naamwoorden en fungeren als verwijzers.

In zinsontleding wordt vaak nagegaan welke hoofdwoordsoort een woord is en welke functies het vervult in de zinsbouw. Het begrip helpt bij taalverwerving en grammaticale analyses, en vormt een basis voor syntaxis en morfologie.