hoekhoogten

Hoekhoogten is een term uit de geodesie en navigatie die verwijst naar de elevatiehoek: de hoek tussen de kijklijn naar een object en het lokale horizontale vlak van de waarnemer. De hoek wordt gemeten in graden en kan worden onderverdeeld in minuten en seconden.

In de basis meetkunde geldt dat de elevatie e samenhangt met het hoogteverschil en de horizontale afstand: tan(e) = Δh / d. Als een object zich op hoogteverschil Δh boven de waarnemer bevindt en op afstand d ligt, dan is e = arctan(Δh/d). Bij grote afstanden kunnen factoren zoals de kromming van de aarde en atmosferische refractie de meting beïnvloeden.

Instrumenten en methode: elevatiehoeken worden met theodolieten of moderne total stations gemeten en vaak gecombineerd met azimutmetingen om de 3D-positie van objecten te bepalen. In praktische surveys wordt rekening gehouden met positie van de waarnemer en de hoogte van het waarnemingspunt.

Toepassingen: hoekhoogten zijn fundamenteel in landmeting, constructie, scheepvaart, luchtvaart en astronomie. Ze maken het mogelijk om objecten en terreinen in hoogte te relativeren en af te leiden uit triangulatiegegevens. Een voorbeeld: een toren van 50 meter hoog die op 400 meter afstand wordt gezien, geeft een elevatie van ongeveer arctan(50/400) ≈ 7,1°.

Beperkingen en correcties: nauwkeurigheid hangt af van de waarnemer, instrumentprecisie en weersomstandigheden. Correctiefactoren voor atmosferische refractie en aardkromming worden toegepast bij precisie-surveys.