hersenvolume

Hersenvolume verwijst naar de totale hoeveelheid hersenweefsel binnen de schedel. Het wordt doorgaans uitgedrukt in milliliters (mL) of kubieke centimeters (cm³). Bij volwassenen ligt het bruto hersenvolume meestal tussen ongeveer 1100 en 1500 cm³, afhankelijk van factoren zoals lichaamsgrootte en genetische achtergrond. Het volume omvat zowel grijze als witte stof; ook de ruimte rondom het hersenweefsel, inclusief cerebrospinale vloeistof, draagt bij aan het intracraniële volume.

Metingen gebeuren primair met MRI. Volumetrie en automatische segmentatiesoftware (zoals FreeSurfer, SPM) geven volumes van verschillende hersenkaders aan, zoals totaal hersenvolume, grijze stof, witte stof en hippocampus. Vaak wordt het hersenvolume aangepast aan intracranieel volume om onderlinge vergelijkingen mogelijk te maken.

Variatie en determinanten: Hersenvolume neemt doorgaans af met ouderdom; de afname varieert per individu en regio, met snellere atrofie in sommige gebieden zoals de hippocampus bij neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer. Ook factoren zoals geslacht, genetische achtergrond, voeding, lichamelijke activiteit, alcoholgebruik en ziekte beïnvloeden het volume.

Toepassingen en interpretatie: Veranderingen in hersenvolume worden bestudeerd als biomarker voor veroudering, neurodegeneratieve aandoeningen en psychiatrische stoornissen. In klinische settings is volumetrie meestal een onderzoeksinstrument, omdat er variatie is tussen scanners en protocollen. Beperkingen: cross-sectionele metingen kunnen vertekend zijn; langetermijnvolging is nodig om ware veranderingen te bepalen.