handboek

Een handboek is een schriftelijk naslagwerk dat in systematische vorm procedures, principes en achtergrondinformatie voor een bepaald vakgebied, beroep of activiteit beschrijft. Het dient als referentie voor training, onboarding en de dagelijkse uitvoering van taken. Kenmerkend zijn een duidelijke scope en doelstellingen, stapsgewijze instructies, veiligheids- en kwaliteitsrichtlijnen, voorbeelden, diagrammen of tabellen, en een inhoudsopgave met een doorgaans uitgebreide index.

Handboeken komen in verschillende typen voor, zoals technische handboeken die specificaties en onderhoudsprocedures beschrijven; operationele handboeken met bedrijfsprocessen; opleidingshandboeken die leerdoelen en opdrachten bevatten; en beleid- en organisatiehandboeken met procedures en normen. In onderwijs- en bedrijfsomgevingen fungeren handboeken vaak als normatieve referentiedocumenten en worden zij regelmatig bijgewerkt.

De term handboek is samengesteld uit hand en boek en verwijst naar een uitgebreide, praktische referentie, in tegenstelling tot een korte handleiding. Hij is verwant aan het Engelse handbook. In de praktijk worden termen zoals handleiding en gebruikershandleiding soms gebruikt voor meer beperkte instructies, maar handboek verwijst doorgaans naar een vollediger, systematisch geordend naslagwerk.

Gebruikers zijn professionals, studenten en managers die behoefte hebben aan structuur, herhaalbare resultaten en kwaliteitsborging. Een goed handboek is feitelijk juist, actueel, toegankelijk geschreven en biedt verwijzingen naar relevante procedures, normen en bronnen.

Zie ook: handleiding, gebruikershandleiding, naslagwerk, procedureshandboek.