habitatdiversitet

Habitatdiversiteit verwijst naar de variatie aan habitattypen en microhabitats binnen een bepaald gebied. Zij omvat zowel grootschalige habitattypen zoals bossen, wetlands en open landschappen als fijnere structuurkenmerken zoals ondergroei, dood hout, waterdiepte en microklimaatplekken. Een hoge habitatdiversiteit biedt meer mogelijkheden voor soorten om niches te gebruiken en draagt bij aan de algehele biodiversiteit en de veerkracht van ecosystemen.

In ecosysteemprocessen is habitatdiversiteit een sleutelmechanisme: het verhoogt de kans dat verschillende soorten—van kieskeurige planten tot roofdieren en bestuivers—tegelijk kunnen voorkomen en samenwerken. Het ondersteunt ecosysteemdiensten zoals voedselproductie, waterkwaliteit, koolstofopslag en bestuiving, en maakt ecosystemen weerbaarder tegen verstoringen zoals droogte, overstromingen of invasies.

Factoren die habitatdiversiteit beïnvloeden zijn onder andere geografie en klimaat, bodem en hydrologie, landgebruik en verstoringsregimes, evenals beheer en herstelactiviteiten. Metingen richten zich op het tellen van habitattypen, de structuur (laag- en substraten), het voorkomen van microhabitats en op beta-diversiteit (verschillen tussen habitats binnen een gebied).

Bevordering van habitatdiversiteit gebeurt door landschapsschaalplanning, behoud van onderscheidende habitats, restauratie van veranderde gebieden en het creëren van verbindingszones waar soorten kunnen migreren. Voorbeelden zijn landschapsmosaïken met akkers en akkerranden, poelen en waterplassen, bosranden en stedelijke groenvoorzieningen. Bedreigingen zijn onder meer habitatverlies en fragmentatie, monotone landgebruik, invasieve soorten en klimaatverandering. In beleid en planning vormt inzicht in habitatdiversiteit een basis voor behoud en gebiedsbeheer.