glukuronidasyon

Glukuronidasyon, biyolojik olarak aktif birçok maddenin glukuronik asit ile konjugasyonu yoluyla daha suda çözünebilir hale getirildiği bir faz II metabolizma adımıdır. Bu reaksiyon genellikle karaciğerde gerçekleşir, ancak bağırsaklar ve diğer dokular da katılabilir. Donör olarak UDP-glukuronat kullanılır ve bu konjugasyon, ilaçlar, endojen bileşikler ve çevresel kirleticiler için geniş bir substrat yelpazesine sahiptir.

İşleyişinde ana rolü UDP-glukuronosiltransferaz (UGT) ailesine ait enzimler üstlenir. UGT’ler, glukuronik asidin konjuge edeceği substratın hidroksil, karboksil veya amine gruplarına bağlanır. Sonuç olarak oluşan glukuronid konjugatı, su ile daha iyi çözünebilen bir formdadır ve böbrekler aracılığıyla idrarla veya safra yoluyla atılabilir. Bazı glukuronid konjugatları bağırsakta bakteri glukuronidazı tarafından yeniden parçalanabilir, böylece enterohepatic dolaşım gerçekleşebilir.

Substratlar geniş bir kimyasal sınıfını kapsar: fenolik ve karbonil gruplarına sahip türevler, steroidler, hormonlar, bilirubin ve birçok ilaç ile xenobiotik. Örnekler arasında bilirubin glukuronidleri, morfinin glukuronidleri ve paracetamol glukuronidasyonu sayılabilir.

Klinik açıdan glukuronidasyon kapasitesi, bazı hastalıklar ve genetik varyantlar tarafından etkilenebilir. UGT eksiklikleri Crigler-Najjar sendromu tip I gibi ağır hiperbilirubinemiye yol açabilirken, Gilbert sendromu gibi hafif durumlarda bilirubin düzeyleri hafifçe yükselir. Ayrıca ilaç etkileşimleri, inductor veya inhibitör maddelerin UGT aktivitesini değiştirmesiyle ilaç temizliğini etkileyebilir. Yaş, karaciğer hastalığı ve diğer sağlık durumları da bu süreci modüle eder.