hormonlar

Hormonlar, hayvanlarda endokrin bezlerince salgılanan biyolojik olarak aktif kimyasal maddelerdir ve kana karışarak hedef hücrelere ulaşır. Hedef dokular, özgün reseptörlerle etkileşime girer ve hücresel yanıtları başlatarak enerji metabolizması, büyüme, gelişim, üreme ve homeostazın sürdürülmesi gibi süreçleri düzenler.

Hormonlar, kökenlerine ve yapısal özelliklerine göre sınıflandırılabilir. Peptid/protein hormonları (örneğin insülin, büyüme hormonu), steroid hormonları (kortizol, östrojen, testosteron) ve amino asit türevli hormonlar (tiroksin, adrenalin) bunlara örnektir. Sinyal iletimi için reseptörler önemli rol oynar: peptid ve amino asit türevli hormonlar çoğunlukla hücre zarında bulunan reseptörlere bağlanırken, steroid ve tiroksin gibi hidrofobik hormonlar hücreye girip çekirdek veya sitoplazma reseptörleriyle etkileşir.

Hormonlar genelde plazmada taşıyıcı proteinlerle taşınır ve serbest formları hedef dokuda biyolojik olarak aktiftir. Yarı ömürleri değişkendir; bazıları kısa süreli, bazıları taşıyıcılar sayesinde daha uzun süre etkili olabilir. Salgı, geri bildirim mekanizmalarıyla sıkı biçimde düzenlenir; hipotalamus-hipofiz ekseni merkezi bir regülatördür ve çok sayıda hormonun salınımını koordine eder.

Örnekler arasında insülin, glukagon, tiroid hormonları (T3/T4), adrenalin, östrojen, progesteron, testosteron ve kortizol bulunur. Hormon dengesizlikleri diabetes, tiroid hastalıkları veya üreme sorunlarına yol açabilir ve tedaviler hormon replasmanı veya reseptör hedefli yaklaşımları içerebilir. Bu makale hayvanlarda ve bitkilerdeki farklı kullanım biçimlerini özetlerken, temel kavramları nötral ve tarafsız bir dille aktarır.