gebruikskundige

Een gebruikskundige is een professional die zich bezighoudt met de bruikbaarheid en gebruikerservaring van producten, systemen en diensten. Het doel is om de interactie tussen mens en techniek zo efficiënt, effectief en bevredigend mogelijk te maken, met aandacht voor veiligheid, toegankelijkheid en learnability.

De werkzaamheden van een gebruikskundige omvatten onder meer gebruiksonderzoek en contextuele analyse, taak- en gebruikersanalyse, ontwikkeling van personas en scenarios, ontwerpadviezen en evaluatiecriteria, prototyping en usability testing, heuristische evaluaties en think-aloud-protocollen, en het documenteren van bevindingen met concrete aanbevelingen. Daarnaast vertalen zij onderzoeksresultaten naar concrete ontwerpkeuzes en ontwikkelprioriteiten.

Toepassingsgebieden zijn breed: software en digitale interfaces (websites en apps), consumentenelektronica, medische apparatuur, voertuigen, en publieke of zakelijke dienstverlening. Ook service design en organisatorische processen kunnen baat hebben bij gebruikskundig onderzoek en ontwerp.

Opleiding en achtergrond variëren, maar gebruikskundigen komen vaak uit velden als human factors/ergonomie, psychologie, informatica, industrieel ontwerp of toegepaste technologie. Veel vakmensen volgen daarnaast gespecialiseerde opleidingen in usability, UX design of human-computer interaction en bouwen ervaring op via praktijkkansen en certificeringen. In internationale normen zoals ISO 9241 is bruikbaarheid een centraal uitgangspunt.

In relatie tot andere vakgebieden is gebruikskunde nauw verwant aan usability engineering, human-computer interaction en UX-design. Samen richten zij zich op het ontwerpen van systemen die intuïtief, efficiënt en veilig in gebruik zijn, vanaf de eerste ontwerpfase tot evaluatie in de markt.