galblaasfunctie

Galblaasfunctie verwijst naar de rol van de galblaas bij de opslag, concentratie en afgifte van gal. Gal wordt in de lever geproduceerd en speelt een cruciale rol bij de vertering van vetten. De gal bevat galzouten, bilirubine, cholesterol en water; galzouten emulsificeren vetten en verbeteren de werking van lipasen.

Anatomie en regulatie: De galblaas ligt onder de lever en is verbonden met het leverafvoerstelsel via de cystische gang en met de darm via de gemeenschappelijke galgang. De afgifte naar de dunne darm wordt gereguleerd door hormonen en zenuwen; de belangrijkste regulator is cholecystokinine (CCK), die bij een vetrijke maaltijd de galblaas laat samentrekken en de sfincter van Oddi ontspant om gal in de twaalfvingerige darm vrij te geven.

Functie en fysiologie: Na voedselinname wordt gal in de darm uitgescheiden zodat galzouten vetten kunnen emulsificeren. Gal wordt tijdelijk opgeslagen en geconcentreerd in de galblaas doordat water en elektrolyten worden teruggewonnen. Galzouten worden grotendeels heropgenomen in de ileum en teruggevoerd naar de lever via de enterohepatische circulatie.

Aandoeningen en diagnostiek: Veelvoorkomende galblaasaandoeningen zijn galstenen, galblaasontsteking (cholecystitis) en functionele galblaasstoornissen. Symptomen bestaan vaak uit pijn in de bovenbuik of rechterbovenbuik na een maaltijd, misselijkheid of braken. Diagnostiek gebeurt meestal met buikecho; bij functionele stoornissen kan een HIDA-scan worden toegepast. Behandeling bij stenen of ontsteking kan een cholecystectomie (verwijdering van de galblaas) zijn; andere opties zijn endoscopische verwijdering van stenen of medicamenteuze behandelingen.

Impact en aanpassingen: Na verwijdering van de galblaas blijft levergal normaal geproduceerd worden, maar vetvertering kan tijdelijk minder efficiënt zijn. De meeste mensen herstellen en kunnen daarna vetrijke maaltijden weer tolereren.