fumonisinen

Fumonisinen zijn een groep mycotoxinen geproduceerd door schimmels uit het Fusarium-geslacht, met name Fusarium verticillioides en Fusarium proliferatum. Ze komen vooral voor in maïs en maïs-gebaseerde producten, maar kunnen ook in andere granen voorkomen. De belangrijkste fumonisinen zijn fumonisin B1 (FB1), FB2 en FB3, vaak gemeten als FB1+FB2.

Voorkomen en blootstelling: fumonisinen ontstaan onder warme, vochtige omstandigheden in het veld en tijdens opslag. Blootstelling bij de mens vindt hoofdzakelijk plaats via de voedselketen, vooral via maïs en maïsproducten. fumonisinen kunnen ook in dierlijke voeders voorkomen en zo de voedselketen beïnvloeden.

Toxicologie en werkingsmechanisme: de belangrijkste toxische effecten komen voort uit remming van ceramide-synthase, wat de sphingolipidemetabolisme verstoort. Dit kan lever- en nierbeschadiging veroorzaken en bij dieren leiden tot specifieke aandoeningen zoals porcine pulmonary edema bij varkens en leuko-encefalomalacie bij paarden. Bij mensen is er aanwijzing voor een verband met esofaguskanker bij langdurige blootstelling. fumonisin B1 wordt door IARC ingedeeld als mogelijk kankerverwekkend voor mensen (groep 2B).

Regulering en veiligheid: veel landen hebben limieten voor fumonisinen in voedingsmiddelen en diervoeders. Risk assessment en toezicht, inclusief analyse (LC-MS, HPLC) en monitoring, worden uitgevoerd door nationale autoriteiten en Europese instellingen. Preventie richt zich op goede landbouw- en opslagpraktijken, sorteering en verlaging van maïsbeslag om contaminatie te beperken.