drukrelicten

Drukrelicten is een term die in de religie- en kunsthistorie wordt gebruikt om gedrukt materiaal aan te duiden dat relieken afbeeldt, beschrijft of reproduceert, en zo devotionele verering ondersteunt. Het betreft onder meer prenten, prentbriefkaarten, brochures en kleine boekjes die heiligen en hun relieken tonen en vaak een bijbels of hagiografisch verhaal leveren.

Historisch gezien ontstond deze vorm van devotie in de late middeleeuwen en bloeide in de vroegmoderne periode op, parallel aan de opkomst van de drukkunst en het bredere net van kerkkunst, confraterniteiten en pelgrimsroutes. Drukrelicten dienden zowel binnen kerken als voor reizigers en huiskamerdevotie; ze maakten relieken toegankelijk buiten de fysieke objecten en ondersteunden herinnering, vakliteratuur en educatie.

De inhoud varieerde van iconografie van heiligen en hun relieken tot legendes, gebeden en instructies voor devotie. Vormvoorkeuren omvatten prenten, losse bladen, alfabetische boekjes en kaarten. In sociale context speelden drukrelicten een rol bij de popularisering van heiligenculten, bij onderwijs aan leken en bij de verspreiding van lokale verering.

Vanaf de Reformatie en later protestbewegingen werden drukrelicten soms bekritiseerd wegens de commercialisering van devotie, maar ze blijven bestudeerd als illustratieve bron voor religie, kunst en drukgeschiedenis.

Zie ook: Reliek, Relikwie, Devotionele prentkunst, Printcultuur, Pelgrimstocht.