dosisoptimalisatie

Dosisoptimalisatie is het proces waarbij de dosis, frequentie en toedieningsroute van een stof zodanig worden vastgesteld en aangepast dat de therapeutische effectiviteit wordt gemaximaliseerd met zo min mogelijk risico op bijwerkingen en blootstelling. Het concept komt voor in farmacotherapie en in medische beeldvorming en radiotherapie, en richt zich op zowel individuele patiënten als populationele beleidslijnen.

In farmacotherapie wordt dosisoptimalisatie nagestreefd door de gewenste farmacokinetische en farmacodynamische doelen te koppelen aan klinische respons. Doelstellingen kunnen bijvoorbeeld een doelconcentratie in plasma of blootstelling (AUC) zijn. Hierbij spelen factoren als gewicht, leeftijd, nier- of leverfunctie en medicatie-interacties een rol. Therapeutische drugmonitoring (TDM) en farmacokinetische/farmacodynamische modellen, inclusief Bayesian forecasting, ondersteunen aanpassingen in dosering en doseringsregime.

Methoden omvatten modellering, simulaties (bijv. Monte Carlo), en klinische evaluatie van respons en veiligheid. Doel is een gepersonaliseerd regime met optimale kans op gewenste uitkomsten en minimale toxiciteit.

In beeldvorming en radiotherapie verwijst dosisoptimalisatie naar het minimaliseren van stralingsbelasting terwijl diagnostische kwaliteit of behandelresultaat behouden blijft. Protocollen, dose-modulatie en iteratieve reconstructietechnieken dragen bij aan het ALARA-principe.

Uitdagingen zijn onder meer variabiliteit tussen personen, beperkte data, comorbiditeiten en noodzakelijke afwegingen tussen effectiviteit en veiligheid. Het doel is betere klinische resultaten, lagere toxiciteit en efficiënter middelengebruik.