condensatiereactie

Condensatiereactie is een chemische reactie waarbij twee moleculen samen een groter molecuul vormen met gelijktijdige verwijdering van een klein molecuul, meestal water. Deze reacties staan bekend als dehydratiesynthese en komen veel voor in organische chemie en biochemie. Het tegenovergestelde proces is hydrolyse, waarbij water een verbinding weer in twee delen splitst.

Veel voorkomende typen condensatiereacties zijn esterificatie, waarbij een carboxylzuur reageert met een alcohol om een ester en water te vormen; amide-formatie, waarbij een carboxylzuur of een activerend derivaat reageert met een amine tot een amide en water; en glycosidevorming, waarbij suikers aan elkaar worden gekoppeld met vrijlating van water. Condensatiereacties zijn ook cruciaal voor de productie van polymeren, zoals polyesters en polyamiden (bijvoorbeeld nylon), die ontstaan door stapgewijze condensatie tussen monomeren.

In biochemie spelen condensatiereacties een centrale rol: aminozuren vormen eiwitten via peptidebindingen, suikers verbinden zich tot complexe koolhydraten en tri- en difosïden kunnen lipide- en vetzuurverbindingen vormen door esterificatie. Dierlijke en plantengeslachten gebruiken soortgelijke mechanismen in metabole routes voor opbouw en opslag van biomassa.

Procesmatige aspecten: condensatiereacties vereisen vaak verwijdering van water of een andere kleine drager om het evenwicht naar de productzijde te verschuiven. Ze kunnen worden aangejaagd door zuren of basen, of door enzymen in levende organismen. De reacties zijn soms reversibel; onder bepaalde omstandigheden kunnen ze hydrolyse ondergaan en terugkeren naar de uitgangsstoffen.