ceramideachtige

Ceramideachtige is een verzamelnaam voor lipide moleculen die chemisch ceramides nabootsen of functioneel vergelijkbare eigenschappen hebben. In de lipidologie en cosmetica verwijst de term naar ceramide-achtige lipiden die structureel verwant kunnen zijn aan ceramiden of synthetisch ontworpen analogen, soms ook als pseudo-ceramides aangeduid.

Ceramide is een sphingolipide met een sphingosinebasis en een langketenige vetzuur die via een amidebinding aan elkaar zijn gekoppeld. Ceramideachtige lipiden delen een vergelijkbare backbone of lange lipofiele staarten en kunnen variaties bevatten in de N-acylgroep, hydroxylgroepen of andere substituenten. Daardoor kunnen ze dezelfde fysische eigenschappen vertonen zoals hydrofobe membraanintegratie en bijdrage aan waterverliescontrole.

Toepassingen: In cosmetica en dermatologie worden ceramideachtige lipiden gebruikt om de huidbarrière te herstellen en vochtverlies te verminderen. Ze komen voor in crèmes, lotions en serums die gericht zijn op droge huid, eczeem of irritatie. In laboratoriumonderzoek worden ze gebruikt als modellipiden om ceramide-metabolisme en signaalroutes te bestuderen en als substituut in systemen waar ceramides moeilijk beschikbaar zijn.

Voorbeelden en terminologie: producenten spreken vaak van pseudo-ceramides of ceramide-analogen, inclusief plantaardige, synthetische of gemodificeerde sphingolipiden. Het begrip ceramideachtige is daardoor deels afhankelijk van context en gebruikte definitie.

Zie ook ceramide, sphingolipiden en pseudo-ceramides.