capaciteitsoptimalisatie

Capaciteitsoptimalisatie is het proces waarbij organisaties de beschikbare productie‑ of serviceresources zodanig afstemmen op de vraag dat de gewenste servicegraad tegen minimale kosten en tijd wordt geleverd. Het doel is knelpunten te verminderen, verspilling te beperken en de doorlooptijd te verkorten, zonder onnodige voorraden of overcapaciteit te creëren.

Het omvat zowel strategische beslissingen over lange termijn capaciteit, zoals investeringen in machines, locaties of staffing, als tactische en operationele afstemming, zoals nivellering, workforce planning, onderhoudsbeleid en flexibiliteit. Een kernprincipe is het in kaart brengen van de vraag versus beschikbare capaciteit, het identificeren van knelpunten en het regelmatig bijstellen van plannen op basis van actuele data.

Methoden en tools die in capaciteitsoptimalisatie worden toegepast, omvatten data‑analyse, demand forecasting, capacity planning en productieplanning. Toepassingen van wiskundige optimalisatie zoals lineaire en mixed‑integer programmering, simulatie en queuing theory helpen bij het bepalen van optimale capaciteitsniveaus. Technieken zoals level‑loading, flexibilisering, uitbesteding of nearshoring dragen bij aan wendbaarheid. IT‑systemen zoals ERP, MES en APS ondersteunen planning, uitvoering en prestatie‑meting.

Veel gebruikte metrics zijn capaciteitbenutting, algemene efficiëntie van de faciliteiten (OEE), doorlooptijd, levertijd en servicegraad. Sectoren zoals productie, logistiek en dienstverlening passen capaciteitsoptimalisatie toe om klantvragen tijdig te beantwoorden en kosten te beheersen. Uitdagingen zijn vraagfluctuaties, variabiliteit in mix en setuptijden, investeringskansen en regelgevende randvoorwaarden. Het resultaat is vaak hoger rendement, betere leveringsbetrouwbaarheid en minder voorraadaanpassingen.