breedbeeldverhouding

Breedbeeldverhouding, of aspect ratio, is de verhouding tussen de beeldbreedte en de beeldhoogte van een beeld of scherm. Meestal wordt dit uitgedrukt als een verhouding met twee cijfers, bijvoorbeeld 16:9, en geeft het aan hoe wijd het beeld is ten opzichte van zijn hoogte. De verhouding beïnvloedt beeldcompositie, cropping en de manier waarop informatie wordt getoond.

Historisch gezien begon televisie met 4:3 (1,33:1). In de cinema ontstonden bredere verhoudingen zoals 1,37:1 (Academy), gevolgd door widescreen-formaten als 1,85:1 en 2,39:1. Met HDTV werd 16:9 (1,78:1) de standaard voor tv- en computerschermen. Moderne films en veel monitoren gebruiken ook ultrawide verhoudingen zoals 21:9 (≈2,33:1).

Veelvoorkomende verhoudingen zijn 4:3, 16:9, 1,85:1, 2,39:1 en 21:9. Bij cropping en presentatie kunnen zwarte balken ontstaan: letterboxing boven en onder, of pillarboxing aan de zijkanten, afhankelijk van de content en het scherm.

In productie bepalen lenzen en maskering de uiteindelijke verhoudingen. Anamorfische lenzen leveren brede horizontale beelden terwijl de verticale hoogte beperkt kan blijven; bij digitale distributie kan men in verschillende verhoudingen leveren door te maskeren of te croppen.

Voor kijkers en makers stelt de breedbeeldverhouding vast hoe verhaal en beeld zich ontvouwen en hoeveel ruimte er is voor detail en compositie. Moderne displays tonen doorgaans 16:9, terwijl ultrawide monitors en sommige cinema-omgevingen 21:9 ondersteunen.