borderlinepersoonsstoornis

Borderlinepersoonsstoornis, in het dagelijks taalgebruik borderline genoemd, is een psychiatrische aandoening gekenmerkt door instabiliteit in emoties, zelfbeeld en relaties, samen met impulsief gedrag. De aandoening ontstaat meestal in de late adolescentie of vroege volwassenheid. In de algemene bevolking wordt de prevalentie geschat op ongeveer 1 tot 2 procent; in klinische populaties is de aandoening vaker aangetroffen.

Symptomen omvatten onder meer intense stemmingswisselingen, chronische leegte, duidelijke angst om in de steek gelaten te worden, en een onstabiel zelfbeeld. Relaties kenmerken zich vaak door wisselingen tussen idealiseren en devalueren. Impulsief gedrag, zelfbeschadiging of suïcidale gedachten en handelingen komen vaak voor. Stress kan paranoïde ideeën of dissociatie oproepen. Deze symptomen hebben invloed op het dagelijks functioneren en de kans op crises.

Oorzaken zijn multifactorieel: genetische aanleg, neurobiologie en vroege traumatische ervaringen dragen bij. Er is zelden één duidelijke oorzaak.

Diagnose gebeurt door een zorgprofessional op basis van klinische evaluatie en relevante criteria (bijv. DSM-5-TR of ICD-11). Behandeling bestaat uit gespecialiseerde psychotherapie, zoals dialectische gedragstherapie (DBT), mentalization-based therapy (MBT) of schema-therapie. Medicatie kan worden ingezet voor co-morbiditeit (zoals depressie of angst), maar geneest borderlinepersoonsstoornis niet. Een veiligheidsplan en ondersteuning zijn essentieel.

Prognose: met behandeling en ondersteuning ervaren velen minder symptomen en betere functionering; de loop van de aandoening verschilt per persoon.