bewustzijnsveranderingen

Bewustzijnsveranderingen verwijzen naar veranderingen in het vermogen om te waken, waarnemen, denken en zich bewust te zijn van zichzelf en de omgeving. Het begrip bewustzijn omvat twee componenten: arousal (toestand van waken) en bewustzijn (inhoud van wat men waarneemt). Veranderingen kunnen tijdelijk en normaal zijn, zoals slaap of meditatie, maar ook pathologisch en zorgwekkend, zoals delirium of coma.

Classificatie: Veranderingen kunnen tijdelijk en reversibel zijn, of persistent en mogelijk permanent. Ze kunnen worden onderverdeeld in veranderingen in de alertheid (van alert naar somnolent tot coma) en in veranderde bewustzijnsinhoud (desoriëntatie, hallucinaties). In de medische context worden vaak termen gebruikt als delirium, stupor, coma, vegetatieve staat en minimale bewustzijnstoestand.

Oorzaken: Veelvoorkomende oorzaken zijn slaaptekort; intoxicatie of onthouding (alcohol, drugs, geneesmiddelen); metabole stoornissen zoals hypoglykemie en verstoorde zuur-base-balans; lever- of nierfalen; infecties; neurologische aandoeningen zoals beroerte of epilepsie; trauma; en psychiatrische aandoeningen. Een plotselinge verandering vereist vaak spoedzorg om een uitermate acute oorzaak uit te sluiten.

Beoordeling en behandeling: Bij een plotselinge of aanhoudende verandering is snel medisch onderzoek nodig. In de eerste hulp worden de basisfuncties beoordeeld en vaak een Glasgow Coma Scale of AVPU-schaal toegepast. Belangrijke stappen zijn stabilisatie van de luchtweg, ademhaling en circulatie; onderzoek naar onderliggende oorzaken (bloedonderzoek, beeldvorming, neurologische onderzoeken); behandeling gericht op de oorzaak en, indien nodig, ondersteunende zorg.

Prognose en belang: Bewustzijnsveranderingen variëren in prognose; sommige oorzaken zijn reversibel bij tijdige behandeling, anderen kunnen leiden tot blijvende beperkingen of overlijden. De ernst en uitkomst hangen af van de onderliggende oorzaak, leeftijd en algemene gezondheid.