bestandsysteem

Een bestandsysteem is het middel waarmee een besturingssysteem bestanden op een opslagmedium organiseert, beschrijft en toegankelijk maakt. Het beheert de naamruimte, metadata en de fysieke opslag van data en bepaalt hoe bestanden worden aangemaakt, gelezen, gewijzigd en verwijderd. Het levert interfaces voor directories, bestanden en de bijbehorende toegangsniveaus.

Kerncomponenten zijn onder meer de metadata (bestandsnaam, grootte, tijdstempels, eigenaar en permissies) en de data zelf die is opgedeeld in blokken of extents. Afhankelijk van het systeem kan de locatie van de metadata zelf in een apart deel van de opslag staan (bijv. inode in UNIX-achtige systemen) of verspreid zijn in een master file table (NTFS) of vergelijkbare structuur.

Bestandsystemen gebruiken verschillende allocatie- en terugvindmechanismen. Voorbeelden zijn contigu geheugen toewijzing (snelle opeenvolgende data, maar gevoelig voor fragmentatie), gekoppelde lijsten (zoals FAT-achtige aanpak) en geïndexeerde structuren zoals inodes of MFT-records. Veel systemen gebruiken journaling of write-ahead logging voor recoverable updates na crashes. Beveiliging en toegang wordt doorgaans ondersteund via permissies, ACL's en, waar nodig, encryptie.

Voorbeelden van bekende lokale bestandssystemen zijn ext4, NTFS, APFS, XFS en Btrfs; FAT32 is veelgebruikt voor draagbare media. Netwerk- en gedistribueerde bestandssystemen zoals NFS, SMB/CIFS en CephFS maken het mogelijk bestanden te delen over meerdere nodes. Belangrijke overwegingen bij de keuze van een bestandsysteem zijn compatibiliteit, prestaties, schaalbaarheid, betrouwbaarheid en functies zoals snapshots, checksums en deduplicatie.