basaltformatie

Basaltformatie is een geologische formatie die hoofdzakelijk uit basalt bestaat. Basalt is een donker, fijnkorrelig stollingsgesteente dat ontstaat doordat magma snel afkoelt bij of net aan het aardoppervlak. Een basaltformatie kan bestaan uit op elkaar liggende lavalagen, dikes en sills die in een bepaald gebied zijn gevormd en later als een samengestelde eenheid is geregistreerd.

De vorming van basaltformaties gebeurt vooral bij vulkanische activiteit. Uitbarstingen laten grote hoeveelheden basaltische lava naar buiten stromen, waarna het hard wordt en stromings- en stapelachtige lagen vormt. Teksten zoals pahoehoe en aa geven verschillende texturen aan de stollen basalt; onder water vormen zich vaak pillow basalts die kenmerkend zijn voor mariene vulkanische omgevingen. In sommige regio’s ontstaan enorme lavalava-bedden die bekend staan als flood basalts, die grote platforms of platen over langere periodes bedekken.

In termen van samenstelling zijn basaltformaties mafisch van aard, met mineralen als plagioklaas, pyroxeen en vaak olivijn. Het gesteente kan vesiculair zijn door gasbellen tijdens afkoeling en kan amygdaal worden als gas kan vangen in holtes. Basaltformaties dragen bij aan landschap en bodemvorming; ze leveren vaak vruchtbare gronden op na verwering en worden gebruikt als bouw- en ballastmateriaal.

Over de hele wereld komen basaltformaties voor, met name langs plaatgrenzen en in gebieden met historische of recente vulkanische activiteit. Ze leveren belangrijke informatie over de geologische geschiedenis van een gebied en worden bestudeerd met veld- en radiometrische dateringstechnieken. Basaltformaties vormen zo een sleutel in het begrip van magma-oceanische en continentale vulkanische processen.