arbeidsveiligheidscontext

Arbeidsveiligheid verwijst naar het geheel van maatregelen en praktijken die gericht zijn op het voorkomen van ongevallen en het beschermen van de gezondheid van werknemers op de werkplek. Het omvat wet- en regelgeving, risicobeoordeling en de implementatie van praktische maatregelen die leiden tot veilige en gezonde arbeidsomstandigheden. Een kernonderdeel is de risico-inventarisatie en -evaluatie (RIE), waarbij potentiële gevaren worden opgespoord, de kans op schade en de ernst daarvan worden ingeschat en passende beheersmaatregelen worden vastgesteld.

Beheersmaatregelen volgen doorgaans een hiërarchie: waar mogelijk proberen risico’s te elimineren of te substitueren, daarna komen technische en organisatorische maatregelen, vervolgens werkprocedures en training, en ten slotte persoonlijke beschermingsmiddelen wanneer overige maatregelen onvoldoende zijn. Daarnaast draait arbeidsveiligheid om een cultuur van veiligheid, training, voorlichting en duidelijke procedures voor incidentrapportage en noodsituaties.

Het juridische kader in Nederland bestaat uit de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en het bijbehorende Arbeidsomstandighedenbesluit, die EU-richtlijnen op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk implementeren. Toezicht en handhaving liggen bij de Inspectie SZW. In ondernemingen is de verantwoordelijkheid voor veilige arbeidsomstandigheden primair bij de werkgever, die zorgdragen voor risico-inventarisatie, veilige werkmethoden, opleidingen en noodplannen. Werknemers hebben op hun beurt de plicht om veiligheidsinstructies op te volgen en bij te dragen aan een veilige werkomgeving. Veel organisaties werken bovendien met preventieadviseurs of arbodiensten en betrekken werknemers en, waar van toepassing, de ondernemingsraad bij veiligheidsbeleid.