antigeenpresentatiemogelijkheden

Antigeenpresentatiemogelijkheden verwijzen naar het vermogen van cellen om antigenen te verwerken en te presenteren aan T-cellen via MHC-moleculen, wat essentieel is voor de activering van de adaptieve immuunrespons. Het proces omvat de verwerking van eiwitantigenen tot korte peptidefragmenten en de presentatie daarvan op het celoppervlak, in combinatie met co-stimulerende signalen die de T-celrespons sturen.

Er bestaan twee hoofdroutes voor antigeenpresentatie. MHC klasse I presenteert intracellulaire antigenen, zoals virale of tumorantigenen, aan CD8+ T-cellen. Deze route is endogeen en gebruikt proteasomale verwerking; peptidefragmenten worden getransporteerd naar het endoplasmatisch reticulum via TAP, gebonden aan MHC I-moleculen en naar het celoppervlak getransporteerd. MHC klasse II presenteert exogene antigenen aan CD4+ T-cellen. Exogeen eiwitantigenen worden opgenomen door endocytose of phagocytose, afgebroken in endosomen/lysosomen en gebonden aan MHC II-moleculen na verwijdering van het invariant chain (CLIP) door HLA-DM; het MHC II-peptidecomplex presenteert vervolgens antigenen aan CD4+ T-cellen.

Professionele antigeenpresenterende cellen, zoals dendritische cellen, macrofagen en B-cellen, spelen een centrale rol bij de initiatie van T-celresponsen en leveren co-stimulerende signalen (bijv. CD80/CD86, CD40). Daarnaast kan cross-presentatie plaatsvinden: sommige APC kunnen exogene antigenen via MHC I aan CD8+ T-cellen tonen, wat cruciaal is voor antivirale immuniteit en tumortherapie.

De antigeenpresentatiemogelijkheden bepalen in belangrijke mate of T-cellen worden geactiveerd of tolerantie behouden blijft, en zijn daarmee relevant voor vaccinatie, auto-immuniteit en tumorimmuniteit. Factoren zoals APC-activatie, het cytokinemilieu, de kwaliteit van het peptide en de aanwezigheid van co-stimulatie beïnvloeden de efficiëntie van presentatie.