actiefmatrix

Actiefmatrix is een term die in meerdere vakgebieden wordt gebruikt om een matrix aan te duiden die de activerende of actieve elementen van een systeem koppelt aan de rest van het systeem. De exacte betekenis is afhankelijk van de context, maar doorgaans geeft de actiefmatrix aan hoe ingrepen door actuatoren of andere activeringsmechanismen de dynamiek of de outputs van het systeem beïnvloeden.

In de controle- en systeembouwkunde komt de actiefmatrix vaak voor in het toestandsruimtemodel. Bijvoorbeeld in continuous tijd ẋ = Ax + Bu of discrete tijd x_{k+1} = Ax_k + Bu_k, waarbij B de actiefmatrix is die de inputvector u koppelt aan de staatvector x. Kolom i van B vertegenwoordigt de bijdrage van actuator i aan de toestanden, en rij j geeft aan hoe deze actuator de j‑de toestand beïnvloedt. De structuur en rang van de actiefmatrix zijn cruciaal voor bestuurbaarheid en voor het ontwerp van regelingen.

In mechanica en robotica verschijnt soortgelijke koppeling tussen actuatorkrachten en algemene coördinaten: τ = A f, waarbij f de actuatorkrachten zijn en τ de gewrichtstorques. Hier geldt A als actuation matrix die de actuatorinvloeden verzamelt op de generalized coordinates, met invloed op het bewegingsbereik en de dynamica van het systeem.

In beeldscherm- en elektronicatechnologie verwijst men soms naar een actieve matrix (active matrix) adressering, waarbij elk pixel wordt aangestuurd door een transistor in een rooster. Hoewel dit gebruik afwijkt van mechanische actuatie, valt het onder het algemene idee van een matrix die actieve elementen gebruikt om individuele componenten te controleren.

Samengevat is actiefmatrix een contextafhankelijke term voor een matrix die activerende elementen in een systeem koppelt aan de rest van de dynamiek of de output, met toepassingen variërend van controle en robotica tot beeldschermtechnologie.