abcesvorming

Abcesvorming is de ontwikkeling van een abces door een lokale infectie van weefsel, waarbij pus zich ophoopt in een afgesloten ruimte. Het wordt meestal veroorzaakt door bacteriën, vooral pyogene stammen zoals stafylokokken en streptokokken; anaëroben en gemengde flora komen afhankelijk van de locatie voor.

De kern van de aandoening is een ontstekingsreactie met neutrofiele infiltratie en weefselnecrose rond de infectie. Door liquefactie vormt zich pus, die zich ophoopt en vaak een kapsel van ontstekingswand om zich heen krijgt. Soms ontstaat een fistel of drainagekanaal naar buiten of naar een lichaamsholte.

Veel voorkomende locaties zijn huidabscessen, dentale of periapicale abscessen, intra-abdominale abscessen, longabscessen en lever- of hersenabscessen.

Diagnose wordt gesteld op basis van klinisch beeld en beeldvorming. Echografie is handig voor oppervlakkige abscessen; CT- of MRI-scans worden ingezet bij diepe of interne abscessen. Laboratoriumonderzoek laat vaak leukocytose en verhoogde ontstekingswaarden zien; pus uit de abceswand kan worden gekweekt.

Behandeling richt zich op drainage en bestrijding van infectie. Drainage is de kernbehandeling: bij oppervlakkige abscessen meestal via incisie en drainage; bij diepere abscessen via percutane drainage onder beeldvorming. Antibiotica worden meestal als aanvullend middel toegepast, afhankelijk van de lokalisatie en kiem. Daarnaast is het aanpakken van onderliggende factoren essentieel.

Prognose: met tijdige drainage en adequate behandeling geneest de meeste abscessen. Onbehandeld of terugkerend kan een abces verspreiden, sepsis veroorzaken of fistels en chronische ontsteking geven.