Vraaganalyse

Vraaganalyse is een systematisch proces gericht op het ontrafelen en begrijpen van een vraag, opdracht of probleem, met het doel de belangrijkste vereisten, doelstellingen en context vast te stellen. Het resultaat is een duidelijke beschrijving van wat er gevraagd wordt, waarom het gevraagd wordt en welke randvoorwaarden gelden.

In onderwijs en opleidingsontwerp wordt vraaganalyse toegepast bij toetsontwerp, bij het formuleren van opdrachten en bij het afbakenen van leerdoelen. Daarnaast speelt het een rol bij onderzoeks- en ontwerpprocessen, zoals het opstellen van vragenlijsten, gebruikersverzoeken en eisen aan producten of systemen. Het doel is om misverstanden te voorkomen en de uitwerking af te stemmen op de gewenste resultaten.

Belangrijke stappen in vraaganalyse zijn onder andere: het verduidelijken van het doel en het gewenste resultaat, het identificeren van de doelgroep en de context, het extraheren van relevante sleuteltermen en relaties uit de vraag, het onderscheid maken tussen noodzakelijke eisen en optionele wensen, het formuleren van concrete beoordelings- of uitvoeringscriteria, en het controleren op afstemming met leerdoelen of eisen en eventuele randvoorwaarden.

Methoden en hulpmiddelen bij vraaganalyse omvatten lees- en interpretatieroutines, checklists, stakeholdergesprekken, mindmaps en traceerbaarheidsmodellen naar leerdoelen of eisen. Validatie met representatieve voorbeelden en een korte pilot kunnen de kwaliteit verhogen.

De voordelen zijn onder meer betere afstemming tussen vraag, doel en beoordeling, grotere transparantie en betere betrouwbaarheid. Aandachtpunten zijn onder meer vaagheid, jargon en te brede vragen die de context onvoldoende duidelijk maken.