Veenontginning

Veenontginning is het proces waarbij veenmoerassen worden omgezet in bruikbare land- of bebouwbare terreinen. Door drainage en verlaging van de watertafel verdroogt het veen, waardoor het kan worden gebruikt voor landbouw, infrastructuur of woningbouw. Veen diende historisch als brandstof en bouwmateriaal.

Historisch ontwikkelde veenontginning zich vanaf de middeleeuwen in Noordwest-Europa. Grootschalige drainage, kanalisatie en later mechanisering zorgden voor het ontstaan van polders en landbouwgronden. In de 18e en 19e eeuw werd veenontginning een belangrijke economische activiteit.

De kern van het proces bestaat uit drainage, het uitkappen van het veen en het drooghouden van de bodem. Vaak werd het gewonnen veen als brandstof verkocht, waarna de droge grond vervolgens landbouwwaardig werd. In sommige gebieden bleef delen onder water of kregen ze later een andere bestemming.

Milieueffecten zijn onder meer bodemdaling door oxidatie van het veen, verhoogde CO2-uitstoot en verlies van veenhabitats. Dit maakte gebieden kwetsbaar voor droogte, verzakkingen en branden. Hedendaagse beleid richt zich op waterterugwinning, natuurherstel en re-wetting van veengebieden.

Tegenwoordig is veenontginning in veel regio's afgenomen. Economisch is de activiteit teruggelopen en ruimte is ingericht voor landbouw, natuurbeheer en klimaatdoelen. In sommige gebieden blijft veenbewerking beperkt mogelijk, vaak onder strikte regelgeving en in combinatie met herstelmaatregelen.