veenmoerassen

Veenmoerassen zijn natte, open moerasgebieden met een veenbodem. Ze komen voor in laaggelegen delen van Noordwest-Europa, met name in Nederland en aangrenzende regio’s. Het veen ontstaat door langzame afbraak van plantaardig materiaal onder zuurstofarme, natte omstandigheden; door opeenhoping van dit materiaal groeit een dikke veenlaag. De hydrologie van het gebied—veel water, weinig doorlatendheid en langdurige natte periodes—is cruciaal voor het in stand houden van deze veenmossen en de kenmerkende zuurdere bodem.

De vegetatie in veenmoerassen bestaat meestal uit veenmossen (Sphagnum-soorten) en heideachtige begroeiing. Langs randen of in minder zure plekken groeien riet en biezen, en soms verschijnen beperkte boomvegetaties. De moerassen bieden habitat voor diverse holen- en steltlopers, wulpen en andere watersoorten, waardoor ze voor veel soorten een waardevol leefgebied vormen.

Historisch gezien werd veen ontgonnen voor brandstof en bouwmaterialen. Ontwatering door kanalen en drainage verlaagde het waterpeil, waardoor verlanding en krimp van de veenmoerassen optraden. In de loop van de 20e en 21e eeuw zijn veel gebieden beschermd als natuur- en watersysteem, mede door Europese beschermingsregelingen.

Herstel en beheer van veenmoerassen richten zich op terugdringen van drainage en het terugbrengen van natuurlijke waterpeilen (rewetting). Door het verwijderen van drainagekanalen en de aanleg van dammen kan het natte veenmilieu worden hersteld, wat bijdraagt aan veenvorming, koolstofopslag en biodiversiteit. Natura 2000-gebieden en lokale beschermingsprogramma’s spelen vaak een sleutelrol in het behoud van veenmoerassen.