Samenklinken

Samenklinken is een fonologisch verschijnsel in het Nederlands en verwante dialecten waarbij klinkers die aan het eind van een woord en de begin klinker van het volgende woord elkaar beïnvloeden in de uitspraak. Het gaat hier om coarticulatie over woordgrenzen: twee opeenvolgende klinkers worden niet altijd als twee afzonderlijke klanken uitgesproken, maar kunnen samenklankend of als een korte glij uitgesproken worden. De term wordt vooral gebruikt in linguïstisch onderzoek en in taalonderwijs om te beschrijven hoe spraakstroom en verbinding tussen woorden soms vloeiender verlopen.

Oorzaak en variatie: De precieze uitkomst van samenklinken hangt af van de klinkers zelf, de omliggende medeklinkers, de snelheid van spreken en regionale variatie. In snelle, informele spraak kan de tweede klinker als een korte glide tussen de klinkers worden gerealiseerd, terwijl in zorgvuldige uitspraak de klinkers beter te onderscheiden blijven. Ook verschillen de patronen aanzienlijk tussen dialecten en sociale varianten.

Context en betekenis: Samenklinken komt vooral voor bij woordgrenzen tussen veelvoorkomende functionele en inhoudswoorden en bij dialectale registers waar klankovergangen soepeler verlopen. Het kan de prosodie en de vloeiendheid van spraak beïnvloeden en soms de perceptie van natuurlijkheid van taalgebruik sturen.

Onderzoek en onderwijs: In taalkunde en fonetiek wordt samenklinken bestudeerd als onderdeel van spraakproductie en connect speech. Voor taalleerders kan begrip van samenklinken helpen bij uitspraaktraining en luistervaardigheid. Het verschijnsel valt samen met bredere concepten zoals coarticulatie en woordgrenzen in de Nederlandse fonologie.

Zie ook: liaison, sandhi, coarticulatie, Nederlandse fonologie.