Overheidsbegroting

Overheidsbegroting is het jaarlijkse plan van een overheid waarin de geraamde inkomsten en uitgaven voor een begrotingsjaar worden vastgelegd. In Nederland vormt de Rijksbegroting de kern van de overheidsbegroting. Het doel is om beleidsprioriteiten te financieren, publiek toezicht te bieden en de overheidsfinanciën inzichtelijk en houdbaar te houden.

De begroting omvat inkomsten zoals belastingen, premies en leningen, en uitgaven zoals sociale zekerheid, zorg, onderwijs, defensie, publieke investeringen en de dienst der schuld. Daarnaast wordt vaak een meerjarenkader gepresenteerd (meerjarenraming), waarin de beschikbaarheids- en uitgavenkaders voor de komende jaren worden vastgelegd.

Procedureel kent de overheidsbegroting een controleerbare loop: Het ministerie van Financiën stelt de begroting op, mede op basis van macro-economische ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) en input van ministeries. Na politieke afstemming en coalitieakkoord wordt de conceptbegroting aan de Tweede en Eerste Kamer gepresenteerd. Parlementaire behandeling leidt tot vaststelling van de begrotingswetten die de uitgaven en inkomsten juridisch bevestigen. Monitoring en audit vinden plaats door de Algemene Rekenkamer, die de uitvoering controleert.

Relatie tot beleid: De overheidsbegroting is een instrument van fiscaal beleid en macro-economische stabiliteit en is onderhevig aan nationale regels en Europese kaders. De begroting dient zo balans te bieden tussen lasten, uitgaven en economische ontwikkelingen, en vormt daarmee het belangrijkste middel voor verantwoorde overheidsfinanciën en beleidsplanvorming.