Ontwerpveelvoud

Ontwerpveelvoud is een term uit de ontwerpfilosofie en designpraktijk die verwijst naar de intentionele productie en evaluatie van meerdere ontwer variants voor een concrete probleemstelling. Het begrip benadrukt ontwerp als een exploratieproces waarbij niet één, maar een reeks mogelijke oplossingen wordt ontwikkeld en vergeleken, zodat context, gebruikers en randvoorwaarden beter kunnen worden bediend.

In de praktijk ontstaat ontwerpveelvoud door het vaststellen van doelen en randvoorwaarden, het genereren van meerdere varianten via brainstorm, parametrisch of generatief ontwerpen, modulariteit en prototyping, en het systematisch evalueren van deze varianten op criteria als bruikbaarheid, esthetiek, kostenefficiëntie en duurzaamheid. Uit deze evaluatie kan een gekozen variant voortkomen of kunnen elementen daarvan worden gecombineerd.

Toepassingsgebieden bevinden zich onder meer in grafisch ontwerp, productontwerp, architectuur en interactief ontwerp, waar ontwerpveelvoud wordt ingezet om verschillende gebruikersgroepen, contexten of markten te bedienen en te testen hoe een ontwerp functioneert onder uiteenlopende omstandigheden.

Theoretisch is ontwerpveelvoud verwant aan pluralistisch ontwerpen, co-design en participatief ontwerp. Het kan inclusievere oplossingen bevorderen door varianten te bieden die diverse behoeften afdekken en door betrokken partijen actief bij het ontwerpproces te betrekken. In digitale contexten kan het de basis vormen voor responsive of adaptive interfaces en systemen.

Voordelen zijn onder meer verhoogde veerkracht, contextgerichte afstemming en innovatie, terwijl nadelen bestaan uit hogere kosten, complexere evaluatie en het risico van fragmentatie als er geen duidelijke governance is.