Odrzutowych

Odrzutowych to przymiotnik używany w języku polskim do opisywania urządzeń lub układów napędzających się poprzez odrzut masy w tył lub poprzez bezpośredni odrzut energii. W terminologii technicznej pojawia się przede wszystkim w zestawieniach takich jak silniki odrzutowe, napęd odrzutowy czy układy odrzutowe. Pojęcie to ma kluczowe znaczenie w lotnictwie, kosmonautyce i niektórych mechanizmach w broni palnej.

Odrzutowe silniki w aeronautyce działają na zasadzie zasysania powietrza, sprężania, spalania paliwa i wyrzutu gazów przez dyszę, co generuje ciąg. Różnicę wytwarza sposób wykorzystania powietrza i gazów wydechowych: silniki turboodrzutowe (turbojet) sprężają powietrze i wydmuchują gazy o wysokiej prędkości; silniki turbofan mają duży wentylator, a część przepływającego powietrza omija rdzeń, co zwiększa efektywność przy lotach subsonicznych; ramjet i scramjet nie mają ruchomych części i wymagają odpowiednich warunków prędkości, by działać efektywnie. W lotnictwie cywilnym dominują silniki turbofan, natomiast w lotach wojskowych używa się także turboodrzutowych i zaawansowanych ramjet/scramjet. Dodatkowe dopalanie (afterburner) może zwiększać ciąg przy wysokich prędkościach.

W kontekście broni palnej termin mechanizmy odrzutowe odnosi się do rozwiązań, w których energia od odrzutu służy do cyklicznego naciągania mechanizmu, wyrzucenia łuski i załadowania kolejnego naboju. Systemy te nie wymagają zewnętrznego źródła energii i polegają na impulsie odrzutu podczas strzału.

Słowo odrzutowych obejmuje zatem różne technologie napędu i mechanizmy, które opierają się na reakcji na odrzut masy lub energii w momencie wystrzału.