odrzutowe

Odrzutowe odnosi się do napędu napędzanego zasadą odrzutu, w której siła napędowa powstaje przez wyrzucanie gazów z dużą prędkością. W lotnictwie terminu tego używa się najczęściej w odniesieniu do silników odrzutowych, czyli silników powietrzechodzących (air-breathing), które pobierają powietrze z otoczenia, mieszają je z paliwem i spalają. Odrzutowy napęd stosowany jest także w niektórych zastosowaniach morskich i przemysłowych, lecz jego najpowszechniejszą postacią pozostaje silnik odrzutowy w samolotach.

Etymologia terminu wywodzi się od słowa odrzut, które w kontekście napędu oznacza wyrzut masy gazów wstecz w celu wywarcia ciągu. W praktyce pojęcie obejmuje różne rodzaje silników odrzutowych, najczęściej turboodrzutowe (turbojet) i odrzutowe z pracą wentylatora (turbofan). Niekiedy w literaturze wymienia się również silniki ramjet i scramjet, które są napędami odrzutowymi działającymi przy bardzo wysokich prędkościach i różnią się od tradycyjnych silników turbojetowymi brakiem lub ograniczeniami w sprężaniu powietrza.

Budowa i zasada działania typowego silnika odrzutowego obejmuje wlot powietrza, sprężarkę, komorę spalania, turbinę i dyszę. Powietrze jest sprężane, mieszane z paliwem, spalane, a powstałe gazy rozprężają się przez dyszę, wytwarzając ciąg. W zależności od konstrukcji turbofan wyróżnia się większy udział przepływu powietrza przez wentylator, co wpływa na efektywność i emisję hałasu.

Zastosowania odrzutowe obejmują głównie samoloty pasażerskie i wojskowe, drony oraz niektóre projekty napędów kosmicznych i przemysłowych, choć znaczenie silników turboodrzutowych maleje w obszarach o niskim zużyciu paliwa na rzecz nowoczesnych technologii.

Zalety silników odrzutowych to wysoka prędkość maksymalna i duży ciąg przy odpowiedniej prędkości lotu; wady to wysokie zużycie paliwa, hałas i złożoność konstrukcyjna.