Nitriet

Nitriet (NO2−) is de anion afgeleid van nitrous acid (HNO2). In waterige oplossingen is nitriet een zwakke base en speelt het een belangrijke rol in de stikstofcyclus. In de natuur ontstaat nitriet vooral als tussenstap bij nitrificatie en denitrificatie: ammonium (NH4+) wordt door bacteriën eerst omgezet in nitriet en vervolgens in nitraat (NO3−).

Toepassingen en voorkomen: natrium- en kaliumnitriet (NaNO2 en KNO2) worden industrieel gebruikt als conserveermiddel en als kleurstabilisator in vleesproducten; nitriet remt botulisme en draagt bij aan een roze kleur. Buiten de voedselindustrie komt nitriet voor in water en bodem als gevolg van biologische stikstofomzettingen en kan het een milieuverontreinigingscomponent vormen.

Chemische eigenschappen en reacties: nitriet is de geconjugeerde base van nitrous acid (HNO2). In oplossing kan het onder invloed van pH en redox reacties worden omgezet in andere stikstofspecies; onder zure omstandigheden kan nitriet reacteren tot stikstofoxide (NO) en andere verbindingen, terwijl het kan worden geoxideerd tot nitraat (NO3−).

Gezondheid en veiligheid: bij hoge blootstelling kan nitriet met name bij zuigelingen leiden tot methemoglobinemie, wat het zuurstoftransport belemmert. In voedsel kan nitriet onder bepaalde omstandigheden nitrosamines vormen, waarvan een mogelijk kankerrisico wordt aangenomen, daarom gelden reguleringen en limieten in voedselproductie. In het milieu kan overmatige nitrietconcentratie schadelijk zijn voor aquatische ecosystemen en drinkwaterkwaliteit beïnvloeden.

Zie ook: nitraat, stikstofcyclus, stikstofoxide.