Mongools

Mongools is de term die in het Nederlands wordt gebruikt voor de Mongolen, een Oost-Centraal-Aziatisch volk met wortels in de steppen die nu grotendeels in Mongolië wonen. De Mongolen spreken talen uit de Mongolische taalfamilie; het Khalkha-dialect vormt de basis van het moderne Mongools. De meeste Mongolen wonen in Mongolië, met kleinere gemeenschappen in Binnen-Mongolië (China) en in diaspora elders.

In de geschiedenis verenigden onder leiding van Genghis Khan in de vroege dertiende eeuw meerdere stammen en stichtten zij het Mongoolse Rijk, dat zich uitstrekte van Europa tot Oost-Azië. Het rijk kende een hoogtepunt in de dertiende eeuw en werd daarna verdeeld in opvolgerstaten zoals het Ilkhanate, het Chagatai Khanate, de Gouden Horde en de Yuan-dynastie in China. Pax Mongolica vergemakkelijkte handel en cultuur langs de Zijderoute.

Traditionele Mongoolse cultuur kenmerkte zich door nomadische en semi-nomadische leefwijzen, yurts (gers), en een sterke paarden- en veeteeltcultuur. Religie varieerde; shamanistische praktijken bestaan naast Tibetaans boeddhisme, en islam en andere tradities komen voor bij minderheden.

Vandaag wonen de meeste Mongolen in Mongolië; Binnen-Mongolië in China herbergt ook een grote Mongoolse gemeenschap. De Mongoolse taal behoort tot de Mongolische taalfamilie; Khalkha is de dominante standaard in Mongolië. Het schrift is in Mongolië grotendeels Cyrillisch; elders bestaan traditionele Mongoolse scripts en varianten.