Lettervorm

Lettervorm is een term uit de typografie die de visuele vorm van een letterteken in een bepaald lettertype beschrijft. Het verwijst naar de grafische eigenschappen van een teken zoals die zichtbaar is in een tekst. De lettervorm omvat de contouren, staande lijnen en bochten, en alle kenmerken die de letter haar karakter geven. De term beschrijft wat gezien wordt, niet de benoeming of semantische waarde van de letter.

In een lettertype zijn meerdere lettervormen opgenomen voor elke letter van het alfabet en andere tekens. Hoewel dezelfde letter in verschillende lettertypen dezelfde naam kan hebben, kan haar lettervorm aanzienlijk verschillen tussen fonts. Zo bepalen onder meer de aanwezigheid van serif of sans-serif, de dikte van de lijnen, het contrast tussen dunne en dikke delen, en de verhouding tussen x-hoogte en caphoogte de uitstraling en leesbaarheid.

Ontwerpers bestuderen lettervormen om esthetiek en functionaliteit te balanceren. Bij het ontwerpen van lettervormen let men op consistentie binnen een font, optische grootte, kerning en de relatie tussen letters. Lettervormen worden ook in historisch onderzoek gebruikt om de ontwikkeling van schrijfrichtingen en typografische stijlen te volgen.

Geschiedenis: de oudste lettervormen komen uit handschriften en inscripties. Met de uitvinding van metaaltypen en later digitale fonts zijn lettervormen gestandaardiseerd en digitaal reproduceerbaar gemaakt. Verschillende stromingen, zoals de klassieke Romeinse hoofdletters, Carolingische minuskel, gotische schriften, humanistische en geometrische sans, hebben de kenmerken van lettervormen sterk beïnvloed.