Hongaars

Hongaars is een Finno-Ugrische taal die behoort tot de Uralische taalfamilie. Het vormt de officiële taal van Hongarije en wordt in grotere of mindere mate gesproken door etnische Hongaren en taalpartners in buurlanden. Wereldwijd zijn er naar schatting zo’n 13 tot 15 miljoen moedertaalsprekers, waarvan de meeste in Hongarije wonen; significante gemeenschappen bestaan in Transsylvanië (Roemenië), Slowakije, Servië, Kroatië, Oekraïne en Oostenrijk, en in diaspora’s in Duitsland, de Verenigde Staten en Canada.

Schrift en klanken: Hongaars gebruikt het Latijnse alfabet met veel diakritische tekens. Het bevat enkele samengestelde letters, zoals cs, dzs, gy, ny, sz en zs, die als één klank worden geschreven. De taal is agglutinerend en kent klinkerharmonie, waarbij achtervoegsels aan woorden worden toegevoegd om grammaticale functies zoals tijd, geval, bezit en plural te uiten. Er is geen grammaticaal onderscheid in geslacht.

Geschiedenis en standaardisering: Het Oud-Hongaars werd schriftelijk vastgelegd vanaf ongeveer de 11e tot 13e eeuw. De moderne standaardtaal is grotendeels gevormd in de 18e en 19e eeuw, met sterke invloed uit de literaire traditie van de hoofdstad Budapest en de zuidelijke stad Szeged. Naast de standaardtaal bestaan circa tien dialectgroepen, waaronder Transsylvanisch (Székely) en Zuid-Hongaars; veel inwoners gebruiken naast het standaardtaal ook hun lokale varianten.

Reikwijdte en onderwijs: In Hongarije is Hongaars verplicht in het onderwijs; in buurlanden is het vaak erkend als minderheidstaal en wordt het in lokale overheden, media en scholen gebruikt waar de gemeenschap groot genoeg is. Buiten Oost-Europa speelt de taal een rol in media en cultuur via ondertitels, literatuur en digitale platforms.