Dosisafstemming

Dosisafstemming is het proces waarbij de dosis van een medicijn wordt aangepast aan de individuele patiënt met als doel een optimaal therapeutisch effect te bereiken en bijwerkingen te minimaliseren. Het vereist een inschatting van hoe een medicijn werkt in het lichaam (werkingsmechanismen en respons) en hoe het lichaam het medicijn puntsgewijs afdoet (metabolisme, uitscheiding).

In de klinische praktijk gebeurt dosisafstemming meestal via starten, titreren en monitoren. Een startdosis wordt gekozen op basis van factoren zoals leeftijd, gewicht, ziektebeeld en de ernst van de aandoening. Vervolgens volgt titreren, dat betekent dat de dosis stap voor stap wordt verhoogd of verlaagt totdat het gewenste effect is bereikt of bijwerkingen opduiken. De onderhoudsdosis is de stabiele dosis die na correctie van eventuele bijwerkingen gehandhaafd wordt. Bij sommige medicijnen wordt ook de doseringsinterval aangepast om het maximale effect te bereiken zonder toxiciteit.

Therapeutische monitorинг (TDM) kan een belangrijke rol spelen bij dosisafstemming. Het meten van bloedspiegels of klinische parameters helpt bij het bijstellen van doseringen voor medicijnen zoals antitrombotiques, antiepileptica en bepaalde antibiotica. Daarnaast spelen farmacokinetische factoren zoals nier- en leverfunctie, leeftijd, gewicht en genetische variaties een rol in de doseringskeuzes. Ook interacties met andere geneesmiddelen en veranderingen in gezondheidstoestand (bijv. zwangerschap, acuut orgaanfalen) kunnen leiden tot doseeraanpassingen.

Dosisafstemming is een kernonderdeel van veilige en effectieve farmacotherapie. Het vergt klinische beoordeling, patiëntinstructies en vaak multidisciplinaire betrokkenheid van artsen, apothekers en verpleegkundigen. Richtlijnen en dosisaanbevelingen vormen de basis, maar individuele kenmerken bepalen uiteindelijk de juiste dosis.