Diftongen

Diftongen zijn klinkers die bestaan uit een beginvocaal die binnen dezelfde syllabe glijdt naar een tweede vocaal. In fonetiek en fonologie worden ze vaak weergegeven als een enkel klanksegment dat verandert van kwaliteit tijdens de uitspraak. In IPA kan een diftong bijvoorbeeld worden gedestilleerd als een klinker die begint bij een bepaald doel en eindigt bij een andere klinker, zoals /aɪ/ in veel varianten van het Engels of /eɪ/.

Diftongen kunnen op verschillende manieren verlopen. Een gangbare indeling onderscheidt openen (of stijgende) diftongen, waarbij de tweede component hoger of dichter bij een gesloten klinker ligt dan de eerste, van dalende (of vallende) diftongen, waarbij de tweede component lager of opener is. Daarnaast worden in sommige talen centering- of closing-diftongen onderscheiden, afhankelijk van naar welke klinker ze glijden. De exacte inventaris van diftongen varieert sterk per taal.

Representatie en functie. Diftongen kunnen fonemen zijn, wat betekent dat ze minimale paren kunnen onderscheiden, zoals tijd en touw in talen waarin verschil in diftong is fonemisch significant. In andere talen zijn ze allofonen van monoftongen of ontstaan ze door assimilatie met nabij liggende klinkers. Orthografisch worden diftongen vaak gevormd door twee klinkers naast elkaar of door een combinatie van een klinker met een semivonie, zoals w of y in sommige talen.

Verandering en variatie. In talen kunnen diftongen verstoord raken door verschuivingen naar monophthongen of door klankverschuivingen die het inventory aan klinkers veranderen. Ze spelen een centrale rol in de klankstructuur en prosodie van veel taalvariteiten.