Conceptualisaties

Conceptualisaties verwijzen naar processen van het vormen, benoemen en ordenen van concepten om verschijnselen te begrijpen en te communiceren. In onderzoeks- en ontwerpcontexten dienen conceptualisaties als basis voor de omschrijving van begrippen, variabelen en theoretische kaders. Een duidelijke conceptualisatie maakt de vooronderstellingen expliciet, verduidelijkt de grenzen van wat bestudeerd wordt en vergemakkelijkt de communicatie tussen disciplines.

Het proces omvat het identificeren van relevante kenmerken, het onderscheiden van verwante begrippen, het bepalen van het abstractieniveau en het opzetten van relaties tussen concepten. Methoden omvatten conceptmapping, taxonomie- en modelontwikkeling, literatuuronderzoek en het formuleren van definities en dimensies. Conceptualisaties zijn vaak iteratief en kunnen evolueren naarmate nieuw bewijs beschikbaar komt.

Conceptualisatie staat dicht bij operationalisatie (het vertalen van concepten naar meetbare variabelen). Een heldere conceptualisatie helpt bij het ontwerp van studies, bij de interpretatie van resultaten en bij de vergelijking van theorieën. Uitdagingen zijn onder meer ambiguïteit, culturele vertekeningen en het gevaar van te brede of te smalle definities die de analyse belemmeren.