Bezitsvormen

Bezitsvormen is een term uit de taalkunde die verwijst naar vormen die eigendom of bezit aangeven in het Nederlands. Ze komen voor als determiners die het bezit bij het zelfstandig naamwoord aangeven, en als zelfstandig gebruikte voornaamwoorden. Bezitsvormen helpen aan te geven van wie iets is en stemmen af op de persoon en het aantal van de eigenaar.

De belangrijkste categorieën zijn bezittelijke determiners en bezittelijke voornaamwoorden. Bezittelijke determiners zijn woorden zoals mijn, jouw, uw, zijn, haar, ons/onze, jullie en hun, die in verbinding met een zelfstandig naamwoord staan (bijvoorbeeld mijn huis, jouw fiets, ons boek). Ze stemmen mee met de eigenaar (de possessor) in persoon en aantal. Bezittelijke voornaamwoorden kunnen zelfstandig staan, zoals de mijne, de jouwe, de zijne, de hare, het onze. In die gevallen verwijzen ze naar het bezit zonder het zelfstandig naamwoord te noemen.

Grammaticale regels tonen enkele vaste patronen. De bezittelijke determiner is gekoppeld aan de eigenaar en kan genderloos zijn ten opzichte van het bezit, maar bevestigt wel eigenaar. Voorzenomen als determiners wordt vaak onderscheid gemaakt tussen ons/onze (enkelvoud/onzijdig vs meervoud) en tussen jullie, uw en hun, waarbij vorm en gebruik verschillen afhankelijk van formaliteit en conjugatie. In de geschreven taal komt ook het onderscheid tussen eigenaar en bezit naar voren in zinsbouw: bijvoorbeeld “mijn auto” (bezittelijke determiner) versus “de auto is van mij” (bezittelijk voornaamwoord).

Zie ook: possessie in andere talen, grammaticale termen voor determiners en pronomen.