Afnemen

Afnemen is een Nederlands werkwoord met meerdere betekenissen, afhankelijk van de context. In het meest algemene opzicht betekent afnemen 'iets verwijderen bij iemand of iets' of 'het wegnemen van iets'. Een tweede betekenis is 'verminderen' of 'in hoeveelheid of intensiteit kleiner worden', bijvoorbeeld: 'het aantal reizigers is afgenomen' of 'de temperatuur neemt af'. Een derde belangrijke betekenis is het uitvoeren van een toets, onderzoek of meting, bijvoorbeeld 'een toets afnemen' of 'bloed afnemen' bij een patiënt.

Afnemen is een separabel werkwoord. In de tegenwoordige tijd scheidt het prefix af zich van het hoofdwerkwoord: 'De docent neemt een toets af bij de studenten'. In samengestelde tijden blijft het prefix meestal vast aan het werkwoord: 'de toets is afgenomen door de docent'. De betekenis van afnemen wordt dus door de context bepaald.

Het zelfstandig naamwoord afname verwijst naar de daad van afnemen of naar een daling in getal of hoeveelheid, bijvoorbeeld 'de afname van het aantal inwoners'. In medisch en technisch jargon komen samenstellingen als bloedafname of staalafname voor, die specifiek duiden op het verzamelen van monsters.