ATPgebaseerde

ATP-gebaseerde processen verwijzen naar activiteiten in cellen die afhankelijk zijn van adenosinetrifosfaat (ATP) als belangrijkste energiedrager en als fosfodonor. ATP levert direct vrije energie door hydrolyse van een van de fosfaatgroepen, waardoor endergonische reacties kunnen plaatsvinden en mechanische arbeid kan worden verricht. Naast energiedonatie dient ATP ook als cofactor bij verschillende fosforyleringsreacties, waardoor substraten geactiveerd raken voor verdere omzettingen.

Zodra ATP is gesplitst, ontstaat ADP (of AMP) en een inorganisch fosfaat (Pi). Verschillende klassen van enzymen werken op basis van ATP: ATPases hydrolyseren ATP om arbeid te leveren; kinases gebruiken ATP als fosfaatdonor om eiwitten en andere moleculen te fosforyleren; en ATP-bindende cassette (ABC) transporters halen moleculen door membranen door fosforylatie en herverdeling van energie. ATP-synthase in mitochondriën en chloroplasten gebruikt de protonengradiënt om ADP en Pi om te zetten in ATP, waardoor chemische energie wordt opgeslagen voor latere reacties.

Veel voorkomende voorbeelden van ATP-gebaseerde processen zijn actief transport over membranen (zoals Na+/K+-ATPase), beweging van motorproteïnen (myosine, kinesine, dyneïne) die spier- en celbeweging mogelijk maken, en anabole syntheses waarbij ATP-substraten geactiveerd raken voor opbouw van macromoleculen. ATP is daarmee centraal voor energievoorziening en regulatie van talrijke biologische systemen.

Zie ook: ATP, ATPases, kinases, actief transport, motorproteïnen.