zenuwknopen

Zenuwknooppunten, meervoud zenuwknopen, zijn clusters van neuronale cellichamen buiten het centrale zenuwstelsel. Ze maken deel uit van het perifere zenuwstelsel en zijn omgeven door bindweefsel en gliale cellen (satellietcellen); ze vormen relatieve uitlopers van zenuwbanen, maar bevatten geen lange axonen zoals in zenuwvezels.

Er worden twee hoofdtypen onderscheiden: sensorische ganglia en autonome ganglia. Sensorische ganglia bevatten pseudounipolaire neuronen die sensorische signalen van perifere weefsels naar het ruggenmerg of de hersenstam geleiden. Voorbeelden zijn de dorsale wortelganglia en de sensibele craniale ganglia (zoals het ganglion van de nervus trigeminus). Autonome ganglia horen bij het autonome zenuwstelsel en bevatten multipolaire neuronen die autonome signalen kunnen ontvangen en moduleren. Ze komen voor in twee grote systemen: de sympathische ganglia langs de wervelkolom (paravertebrale ganglia) en prevertebrale ganglia (bijv. celiac- en mesenterische ganglia), evenals terminale parasympathische ganglia nabij doelorganen zoals de ganglia van de oogbol, neus en speekselklieren.

Ontwikkeling vindt plaats uit neural crest-cellen die migreren naar hun uiteindelijke locaties. Functiegericht dienen ganglia als relaispunten: sensorische informatiedoorvoer naar het centraal zenuwstelsel en regulatie van autonome functies via lokale synaptische netwerken en modulatie.

Pathologie kan ganglia beïnvloeden, bijvoorbeeld bij herpes zoster dat vaak dorsale wortelganglia aantast, of bij ganglionaire tumoren als gangliomen. Zenuwknooppunten vormen daardoor een sleutelkernpunt in sensorische verwerking en autonome regulatie. See also: ganglion, perifere zenuwstelsel.