vertaalschemas

Vertaalschema’s zijn gestructureerde modellen die vastleggen hoe een uitdrukking in de brontaal kan worden vertaald naar één of meer doeltalen. Ze worden toegepast in lexicografie, terminologiebeheer en computerondersteunde vertaling, zoals vertaalgeheugensystemen en machinale vertaling, om vertaalde uitdrukkingen en hun context consistente te houden.

Een vertaalschema bevat doorgaans velden zoals brontaal, doeltaal, bronuitdrukking, betekenis of sense, woordsoort en morfologische kenmerken. Daarnaast worden mogelijke doelvertalingen gespecificeerd, vaak met contextuele restricties, voorbeeldzinnen, domein en register of formaliteit. Eventuele gebruiksnotities over culturele nuance en restricties kunnen eveneens worden opgenomen. In handmatige werkomgevingen dienen vertaalschema’s lexicografische keuzes te documenteren zodat vertalers consistent blijven.

In computationale toepassingen worden vertaalschema’s vaak opgeslagen in gestructureerde formaten zoals XML, JSON of gespecialiseerde TMX/XLIFF-achtige representaties. Ze kunnen als losse bronnen functioneren of gekoppeld zijn aan grotere bronnen zoals bilingual dictionaries, terminologiedatabases of vertaalgeheugensystemen. Het doel is om vertaalconsistentie te vergroten, hergebruik van vertalingen mogelijk te maken en vertaalprocessen beter te documenteren en te controleren.

Verteekschema’s kennen verschillende benaderingen afhankelijk van taalparen, vakgebied en de gebruikte technologie. Ze bieden een pragmatische basis voor transparante beslissingspunten bij vertaling en terminologiebeheer.