verkoelen

Verkoelen is het proces waarbij de temperatuur van een stof, voorwerp of ruimte wordt verlaagd. In het Nederlands verwijst het zowel naar alledaagse, eenvoudige afkoeling als naar technologische systemen zoals koel- en klimaatinstallaties. Verkoeling is belangrijk voor voedselveiligheid, comfort en diverse industriële processen.

Verkoeling berust op de afgifte van warmte aan de omgeving door verschillende vormen van warmteoverdracht: geleiding, convectie en straling. Bij mechanische verkoeling wordt meestal een koelcyclus toegepast waarbij een koelmiddel warmte onttrekt aan het te koelen object. Het koelmiddel verdampt bij lage druk en temperatuur in een verdamper, wordt vervolgens samengeperst en gecondenseerd, waarbij de vrijgekomen warmte aan de omgeving wordt afgestaan. Daardoor kan het koelmiddel opnieuw warmte aan het object onttrekken.

Er bestaan verschillende methoden van verkoeling. Passieve verkoeling werkt zonder mechanische hulp, bijvoorbeeld door ventilatie, schaduw en isolatie. Actieve verkoeling gebruikt apparatuur zoals compressiekoelkasten, warmtewisselaars, koeltorens en airconditioning. Naast mechanische systemen worden ook evaporatieve koelsystemen en thermische koeltechnieken toegepast. De efficiëntie van verkoeling wordt vaak uitgedrukt in prestatie-indicatoren zoals de Coefficient of Performance (COP) of gerelateerde energieratio’s.

Toepassingen van verkoeling zijn breed: huishoudelijke koelkasten en vriezers, klimaatbeheersing in gebouwen, koelsystemen in de voedingsindustrie en koelwatercircuits in industriële processen. In taalgebruik kan verkoelen specifieker verwijzen naar het brengen van iets naar een koelere toestand dan de omgeving, terwijl afkoelen vaak het tempo van temperatuurverlaging aanduidt na verhitting.